شماره چشم و لیزیک: بهترین شماره برای لیزیک چشم چند است؟

جراحی‌های انکساری نظیر لیزیک چشم، به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کرده تا دید واضح‌تری از زندگی داشته باشند. با این حال، لیزیک نیز مانند سایر روش‌های جراحی، محدودیت‌هایی دارد. یکی از عوامل مهم در موفقیت این جراحی، داشتن شماره چشم مناسب برای عمل لیزیک است.

محدوده شماره چشم لیزیک بر اساس نوع مشکل بینایی، دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم، به ترتیب در محدوده 12-،  6+ و 6 دیوپتر تعریف شده است. هرچند باید دانست که امروزه با توجه به پیشرفت فناوری پزشکی و تجربه و مهارت جراحان چشم می‌توان مشکل بینایی خارج از این محدوده را نیز درمان نمود. لازم به ذکر است برخی از افرادی که به لیزیک علاقه‌مند هستند، به دلیل نمره چشم بسیار بالا واجد شرایط جراحی لیزر چشم نیستند و ممکن است سایر روش‌های درمانی نظیر PRK به آنان توصیه شود.

در ادامه، حدت بینایی، نمره چشم، لیزیک نزدیک‌بینی، لیزیک دوربینی، اهمیت ثبات شماره چشم برای لیزیک و اینکه چگونه شماره چشم برای لیزیک بر روی این جراحی تأثیر می‌گذارد، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

شماره چشم برای عمل لیزیک باید چند باشد؟

محدوده شماره چشم لیزیک معمولاً تا 8- دیوپتر برای نزدیک‌بینی، تا 3- دیوپتر برای آستیگماتیسم و ​​تا 9- دیوپتر برای نزدیک‌بینی همراه با آستیگماتیسم است. با این حال، این‌ها دستورالعمل‌های کلی می‌باشد و شماره چشم برای لیزیک می‌تواند بسته به سلامت چشم فرد، ضخامت قرنیه و سایر عوامل متفاوت باشد.

1.     لیزیک و نقش شماره چشم

لیزیک، نوعی جراحی انکساری است که می‌تواند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را اصلاح کند. در یک چشم طبیعی، قرنیه (لایه شفاف و بیرونی چشم) نور را خم می‌کند و آن را طوری قرار می‌دهد که روی شبکیه فرود آید. از آنجا، شبکیه تصاویر را به مغز می‌فرستد تا آنچه را که شما می‌بینید، نشان دهد. در افرادی که عیوب انکساری دارند، اعوجاج شبکیه موجب بروز مشکلات بینایی می‌شود. جراحی لیزیک شامل استفاده از لیزر برای تغییر شکل قرنیه است تا نور بتواند از آن عبور کند و شما بتوانید بینایی واضح‌تری داشته باشید.

شماره چشم یا نمره چشم، عامل مهمی در تعیین مناسب بودن لیزیک برای شماست؛ زیرا سطوح خاصی از نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم خارج از محدوده قابل درمان برای لیزیک هستند. برای تعیین شماره چشم مناسب برای عمل لیزیک، پزشک اصلاح بینایی با لیزر تشخیص می‌دهد که آیا خطای انکساری در محدوده قابل درمان است یا خیر.

در اصل، لیزیک شماره چشم را به معنای عددی (مانند تغییر شماره نسخه روی یک تکه کاغذ) تغییر نمی‌دهد. در عوض، شکل فیزیکی قرنیه را تغییر می‌دهد که این امر بر نحوه انکسار نور تأثیر می‌گذارد و به طور مؤثر مشکل بینایی زمینه‌ای را اصلاح می‌کند و نیاز به وسایل کمکی اصلاح بینایی خارجی مانند عینک یا لنز تماسی را کاهش می‌دهد.

2.     لیزیک چگونه شماره چشم را اصلاح می‌کند؟

لیزیک با تغییر شکل قرنیه به کمک لیزر، بینایی را اصلاح می‌کند. این تغییر شکل قرینه با لیزر، نحوه خم شدن نور هنگام ورود به چشم را تغییر می‌دهد و به نور اجازه می‌دهد تا به درستی روی شبکیه متمرکز شود و عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را اصلاح کند. شماره چشم به شدت این عیوب انکساری اشاره دارد که هدف لیزیک، کاهش یا حذف آن‌ها می‌باشد. برای مثال، اگر کسی نزدیک‌بینی 5- دیوپتر داشته باشد؛ هدف لیزیک، تغییر شکل قرنیه برای کاهش این شماره به 0 یا یک شماره پایین‌تر مانند 1- یا 0.5- است.

امروزه با پیشرفت دانش و فناوری پزشکی، جراحی لیزر برای شماره چشم با طیف‌های متنوعی انجام می‌شود. به طور مثال، لیزر فمتوثانیه می‌تواند طیف درمانی وسیع‌تری را ارائه دهد؛ زیرا این فناوری، فلپ قرنیه نازک‌تری نسبت به میکروکراتوم ایجاد می‌کند. شایان ذکر است که فلپ قرنیه (Corneal Flap) بخشی از لایه سطحی قرنیه است که در جراحی‌های لیزری چشم، با برش یا جدا شدن از قرنیه ایجاد می‌شود. ضخامت کافی قرنیه برای ایجاد فلپ قرنیه در طول لیزیک بسیار مهم است. اگر قرنیه خیلی نازک باشد، ممکن است روش‌های دیگری مانند PRK توصیه شود.

3.     چرا محدوده شماره چشم اهمیت دارد؟

محدوده شماره چشم لیزیک به محدوده عیوب انکساری اشاره دارد و نقش مؤثری در درمان ایفا می‌کند؛ زیرا کاندیداتوری بیمار برای لیزیک را تعیین می‌کند و بر موفقیت بالقوه جراحی لیزیک تأثیر می‌گذارد. در اصل، جراحی لیزیک میزان موفقیت بالایی دارد؛ اما احتمال دستیابی به بینایی 20/20 یا بهتر تحت تأثیر شماره چشم قرار می‌گیرد. شماره چشم‌های بالاتر معمولاً شانس کمتری برای دستیابی به بینایی کامل دارند و همچنین ممکن است عوارض بیشتری را بعد از عمل تجربه کنند.

البته باید گفت که هرچند لیزیک می‌تواند طیف وسیعی از نمره‌های چشم را درمان کند، محدودیت‌هایی در میزان اصلاح قابل دستیابی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، برخی منابع در مورد محدودیت شماره چشم لیزیک اینگونه بیان می‌کنند که لیزیک عموماً برای نزدیک‌بینی تا 9-دیوپتر و دوربینی تا 4+ دیوپتر توصیه می‌شود. به همین دلیل است که گفته می‌شود شماره چشم 4 مناسب برای عمل لیزیک می‌باشد. البته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) لیزیک را تا 12- دیوپتر نزدیک‌بینی و 6+ دیوپتر دوربینی تأیید می‌کند.

باید گفت که هرچند فناوری‌های جدیدتر مانند لیزیک هدایت‌شده با جبهه موج (Wavefront-guided LASIK) می‌توانند با مشخص کردن حتی نقص‌های ظریف در چشم، به طور بالقوه، شماره‌های بالاتر چشم و موارد پیچیده‌تر را درمان کنند؛ اما این فناوری‌ها نیز محدودیت‌های خود را دارند. به طور مثال، یکی از محدودیت‌های شماره چشم لیزیک در افرادی که نزدیک‌بینی بالایی دارند این است که برای اصلاح بینایی با لیزیک باید مقدار قابل توجهی از بافت قرنیه برداشته شود. این امر خطر عوارض بعد از جراحی مانند هاله و تابش خیره‌کننده در نور کم و همچنین خشکی چشم مزمن را افزایش می‌دهد.

به طورکلی، محدودیت‌های فنی شماره چشم برای لیزیک عبارتند از:

o       ضخامت قرنیه: لیزیک با برداشتن بافت، قرنیه را تغییر شکل می‌دهد. اگر قرنیه خیلی نازک باشد، ممکن است بافت کافی برای تغییر شکل ایمن وجود نداشته باشد و درجه اصلاح را محدود کند.

o       شکل قرنیه: بی‌نظمی‌های قرنیه مانند مواردی که در کراتوکونوس (قوز قرنیه) دیده می‌شود، می‌تواند لیزیک را غیرقابل پیش‌بینی و بالقوه خطرناک کند.

o       اندازه مردمک: مردمک‌های بزرگ می‌توانند منجر به تابش خیره‌کننده و هاله‌های قابل‌توجه‌تر پس از لیزیک، به ویژه در شرایط کم‌نور، شوند.

o       آستیگماتیسم: لیزیک می‌تواند آستیگماتیسم را اصلاح کند؛ اما درجه و پیچیدگی آستیگماتیسم می‌تواند بر نتیجه تأثیر بگذارد.

بهترین نمره چشم برای عمل لیزیک

شماره چشم مناسب برای عمل لیزیک نزدیک‌بینی تا 8- الی 12- دیوپتر، دوربینی تا 3+ الی 6+ دیوپتر و آستیگماتیسم تا 6 دیوپتر می‌باشد. برای بررسی دقیق‌تر محدوده‌های قابل‌قبول جراحی لیزر برای شماره چشم به ادامه مطلب توجه نمایید.

1.     نزدیک‌بینی و محدوده مجاز

در نزدیک‌بینی یا میوپی/ مایوپی (Myopia)، اشیاء نزدیک تنها اشیاء واضح یا مشخص هستند. در مشکل نزدیک‌بینی، مقدار دیوپتر منفی نشان‌دهنده مشکل در دیدن اشیاء دور است. محدوده شماره چشم لیزیک نزدیک‌بینی و یا حداکثر و حداقل شماره چشم برای اصلاح نزدیک‌بینی (بسته به شرایط چشم)، بین 0.5- تا 12- دیوپتر می‌باشد.

به طور کلی تا 12- دیوپتر در محدوده لیزیک نزدیک‌بینی در نظر گرفته می‌شود. برخی از جراحان بر اساس موارد و فناوری‌های مورد استفاده، محدودیت‌های کمی متفاوت برای لیزر چشم قائل می‌شوند. به عنوان مثال، برخی ممکن است تا 10- دیوپتر را به عنوان حداکثر شماره چشم برای نزدیک‌بینی در نظر بگیرند.

2.     دوربینی و محدودیت‌ها

در دوربینی یا هایپروپی (Hyperopia)، اشیاء دور تنها اشیاء واضح یا مشخص هستند و مقدار دیوپتر مثبت نشان‌دهنده مشکل در دیدن اشیاء نزدیک است. محدودیت شماره چشم لیزیک برای دوربینی معمولاً بین 0.75+ تا 4+ الی 6+ دیوپتر می‌باشد. در حالی که برخی از کلینیک‌ها ممکن است تا 7+ دیوپتر را با فناوری پیشرفته درمان کنند و برخی دیگر نتوانند فراتر از 3+ یا 4+ را درمان کنند.

محدودیت‌های مرتبط با دوربینی عبارتند از:

o       تاری دید و مشکل در تمرکز روی اشیاء نزدیک مانند خواندن مطالب

o       خستگی و سوزش چشم در اثر تلاش زیاد برای تمرکز بیشتر

o       سردردهای مکرر به‌ویژه پس از کار

o       مشکل در درک عمق و فواصل

o       احتمال ابتلا به سایر بیماری‌های چشمی به‌ویژه خطر ابتلا به آمبلیوپی (تنبلی چشم) یا استرابیسم (چشم‌های متقاطع)

3.     آستیگماتیسم و امکان اصلاح

در آستیگماتیسم (Astigmatism)، اشیاء چه دور و چه نزدیک تار دیده می‌شوند. آستیگماتیسم شامل انحنای نامنظم قرنیه یا عدسی است و نمره آن را می‌توان در کنار نزدیک‌بینی یا دوربینی نشان داد.

لیزیک می‌تواند آستیگماتیسم را اصلاح کند؛ اما درجه و پیچیدگی آستیگماتیسم می‌تواند بر نتیجه تأثیر بگذارد. درجات بسیار بالای آستیگماتیسم ممکن است نیاز به درمان‌های جایگزین مانند سایر روش‌های لیزری یا کاشت لنز داشته باشد. به طور کلی، محدوده شماره چشم لیزیک برای اصلاح آستیگماتیسم بین 0.75± تا 4±  الی 6± دیوپتر می‌باشد.

حداقل نمره چشم برای عمل لیزیک

حداقل شماره چشم برای لیزیک نزدیک‌بینی معمولاً در محدوده 0.5- تا 8- دیوپتر، برای دوربینی با محدودیت‌های معمول حدود 4+ تا 6+ دیوپتر و برای آستیگماتیسم تا 3- دیوپتر است.

با این حال، بیمارانی که نمره چشم آن‌ها خارج از این محدوده است، بسته به عوامل فردی و فناوری موجود در کلینیک، ممکن است همچنان کاندید لیزیک برای شماره پایین یا سایر گزینه‌های جراحی انکساری باشند.

حداکثر شماره چشم برای لیزیک

حداکثر شماره چشم برای لیزیک نزدیک‌بینی تا 12- دیوپتر، برای دوربینی تا 6+ دیوپتر و برای آستیگماتیسم تا 6 دیوپتر است. با این حال، مناسب بودن لیزیک به ویژگی‌های چشم فرد و فناوری خاص مورد استفاده نیز بستگی دارد.

از طرفی دیگر، به عقیده برخی پزشکان لیزیک برای شماره بالا به میزان ضخامت قرنیه بستگی دارد. در صورتی که قرنیه چشم از ضخامت کافی برخوردار باشد، حتی می‌توان شماره چشم تا 14- دیوپتر را نیز با لیزیک درمان نمود. به عبارتی دیگر، فناوری‌های جدید، امکان نقشه‌برداری دقیق از چشم را فراهم می‌کنند و جراح را قادر می‌سازند تا حتی نقص‌های کوچک که ممکن است با روش‌های سنتی قابل تشخیص نباشند را برطرف کند. این امر موجب بهبود نتایج برای عمل چشم نمره بالا و افرادی با شماره‌های چشم بالاتر می‌شود که ممکن است در گذشته کاندیدای لیزیک نبوده باشند.

اهمیت ثبات شماره چشم برای لیزیک

از آنجایی که در عمل لیزیک، ثبات نمره چشم بسیار مورد اهمیت واقع شده است؛ لذا این سؤال پیش می‌آید که چرا بینایی پایدار قبل از انجام لیزیک اهمیت دارد؟ در ادامه به اهمیت ثبات شماره چشم پرداخته می‌شود:

چرا شماره چشم باید حداقل یک سال ثابت باشد؟

چه برای لیزیک نزدیک‌بینی یا لیزیک دوربینی و آستیگماتیسم، نمره چشم باید حداقل ۱۲ ماه قبل از عمل ثابت باشد. به همین دلیل، نوجوانان و افراد جوان‌تر تا زمانی که چشمانشان به نمره ثابتی نرسیده باشد، کاندیدای مناسبی برای لیزیک نیستند.

اهمیت ثبات شماره چشم برای لیزیک در این است که در اغلب موارد، شماره چشم ناپایدار یا تغییر مداوم شماره چشم می‌تواند نشان‌دهنده اختلالات زمینه‌ای چشمی یا بیماری‌های چشمی باشد که مانعی برای لیزیک محسوب می‌شود. همچنین، بینایی پایدار قبل از انجام جراحی لیزیک برای دستیابی به نتایج مطلوب و به حداقل رساندن خطر عوارض بعد از عمل بسیار مهم است. به طور کلی، دلایل اهمیت ثابت بودن شماره چشم برای عمل لیزیک چشم به شرح زیر می‌باشد:

o       نتایج قابل پیش‌بینی: انجام لیزیک قبل از تثبیت بینایی می‌تواند منجر به نتایج غیرقابل پیش‌بینی شود؛ زیرا ممکن است پس از عمل لیزیک، تغییرات بینایی رخ دهد.

o       کاهش خطر بازگشت: هدف عمل لیزیک، اصلاح بینایی طولانی‌مدت است؛ اما همیشه خطر بازگشت وجود دارد؛ به‌خصوص اگر شماره چشم‌ها به ثبات نرسیده باشند و خطاهای انکساری پس از جراحی لیزیک بازگردند.

o       ارزیابی صحیح عیوب انکساری: نوسانات بینایی یا شماره چشم ناپایدار می‌تواند ارزیابی میزان واقعی عیوب انکساری را چالش‌برانگیز کند و منجر به اصلاح بیش‌ازحد یا کمتر‌ازحد پس از جراحی لیزیک شود.

o       کاهش عوارض بعد از عمل: عوارض عمل لیزیک بیشتر زمانی رخ می‌دهد که چشم‌ها هنوز در حال تغییر هستند و این موضوع، اهمیت صبر کردن تا تثبیت بینایی قبل از انجام لیزیک را برجسته می‌کند.

o       افزایش ایمنی عمل: انتظار تا زمان تثبیت بینایی، احتمال تغییرات یا عوارض غیرمنتظره در حین و بعد از عمل را به حداقل می‌رساند و بهبودی روان و نتایج بهینه بینایی را بعد از لیزیک تضمین می‌کند.

o       بینایی پایدار و موفقیت عمل: بیمارانی که با بینایی پایدار یا شماره چشم ثابت تحت عمل لیزیک قرار می‌گیرند، به دلیل ارزیابی‌های دقیق‌تر قبل از عمل و برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی‌شده، احتمال بیشتری دارد که به نتایج رضایت‌بخشی دست یابند و از موفقیت بلندمدت عمل خود لذت ببرند.

بنابراین، ثابت بودن شماره چشم برای عمل لیزیک چشم از سوی پزشکان مورد تأکید قرار گرفته است و به همه کسانی که علاقه‌مند به جراحی لیزیک هستند، توصیه می‌شود که صبر کنند تا شماره چشمشان تثبیت شود. تثبیت شماره چشم به مدت 1 سال یا 2 سال قبل از عمل، شانس افراد را برای کاندید مناسب لیزیک بودن افزایش می‌دهد.

چرا نمره‌های خیلی بالای چشم را نمی‌توان لیزیک کرد؟

لیزیک می‌تواند به دلیل احتمال عوارض و نتایج غیرقابل پیش‌بینی، برای شماره‌های بسیار بالا نامناسب باشد؛ زیرا در عمل چشم شماره بالا ممکن است به برداشتن مقدار قابل‌توجهی از بافت قرنیه نیاز باشد که این موضوع، خطر عوارض بعد از عمل مانند اکتازی قرنیه (نازک شدن و برآمده شدن) یا اختلالات بینایی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، بیماران بسیار نزدیک‌بین ممکن است پس از لیزیک، اختلالات بینایی بیشتری مانند هاله یا ستاره‌پریدگی را تجربه کنند. در نتیجه، پیش‌بینی نتایج عمل چشم‌های خیلی ضعیف چالش‌برانگیزتر بوده و نتایج ممکن است کمتر قابل پیش‌بینی باشند و بیمار پس از جراحی همچنان به عینک یا لنز تماسی نیاز داشته باشد.

نکته: برای افرادی که مایل به عمل چشم نمره بالا هستند می‌توان گزینه‌های جایگزین مانند لنزهای داخل چشمی (لنزهای قابل کاشت) یا تعویض لنز انکساری را در نظر گرفت.

سخن پایانی

اگرچه محدوده‌های دیوپتری خاصی برای واجد شرایط بودن لیزیک وجود دارد؛ اما معاینه جامع چشم و مشاوره با یک جراح ماهر و باتجربه برای تعیین اینکه آیا لیزیک انتخاب مناسبی برای شما است یا خیر، ضروری می‌باشد. آماده‌اید که عینک را کنار بگذارید؟ پس همین الان از طریق پکیج ویزیت VIP دکتر سینوهه نوبت خود را با چشم‌پزشک مورد نظرتان رزرو نمایید و سپس یه کمک پکیج لیزیک چشم اقساطی، مشکل بینایی خود را برطرف کنید.

سؤالات متداول درباره شماره چشم و لیزیک

1.     شماره چشم بالا تا چه حد قابل اصلاح است؟

شماره‌های چشم بالا برای نزدیک‌بینی تا حدود ۱۲-، دوربینی تا حدود ۶+ و آستیگماتیسم تا حدود ۶ دیوپتر قابل اصلاح می‌باشد.

2.     آیا شماره چشم پایین برای لیزیک مناسب است؟

لیزیک برای نزدیک‌بینی بسیار پایین (مثلاً کمتر از 0.5- دیوپتر) توصیه نمی‌شود؛ مگر اینکه آستیگماتیسم نیز وجود داشته باشد یا بیمار ترجیح دهد از عینک یا لنز استفاده نکند. دوربینی بسیار پایین ممکن است با لیزیک به‌طور قابل‌توجهی بهبود نیابد. آستیگماتیسم بسیار پایین (مثلاً کمتر از 0.75- دیوپتر) نیز ممکن است مشکل مهمی نباشد و طبق برخی منابع نیازی به اصلاح نداشته باشد.

3.     اگر شماره چشم تغییر کند، چه می‌شود؟

اگر شماره چشم شما پس از جراحی لیزیک تغییر کند، به این معنی است که بینایی شما کمی از حالت اصلاح‌شده پسرفت کرده و ممکن است دوباره به عینک یا لنز تماسی نیاز داشته باشید و یا باید روش تقویت بینایی با لیزیک برای اصلاح بیشتر را در نظر بگیرید.

4.     آستیگماتیسم بالا با لیزیک قابل اصلاح است؟

درحالی‌که لیزیک می‌تواند به طور مؤثری قرنیه را برای اصلاح عیوب انکساری مانند آستیگماتیسم تغییرشکل دهد، محدودیت‌هایی برای میزان اصلاح آن نیز وجود دارد. لیزیک می‌تواند آستیگماتیسم را تا 6 دیوپتر درمان کند و اگر آستیگماتیسم شما خارج از دستورالعمل‌های درمانی لیزیک باشد، روش‌های دیگری مانند PRK برای شما در نظر گرفته می‌شود.

5.     آیا شماره چشم صفر می‌شود؟

شماره چشم صفر یا PL (plane) به این معنی است که برای آن چشم نیازی به اصلاح نیست. به بیانی دیگر، شماره چشم صفر نشان می‌دهد که بینایی فرد طبیعی است و نیازی به لنزهای اصلاحی نمی‌باشد.

6.     آیا لیزیک می‌تواند نمره چشم منفی ۱۰ را اصلاح کند؟

بله، اگر قرنیه شما به اندازه کافی ضخیم باشد، لیزیک می‌تواند نمره چشم 10- را اصلاح کند.

7.     آیا بینایی ۴.۵ قابل درمان است؟

بله، بینایی ۴.۵ را اغلب می‌توان با جراحی لیزر چشم اصلاح کرد؛ البته مشروط بر اینکه بیمار معیارهای واجد شرایط بودن لیزیک را داشته باشد.