تهوع و استفراغ بعد از عمل اسلیو معده: علل، پیشگیری و درمان

اسفراغ و تهوع پس از جراحی چاقی ازجمله شایع‌ترین عوارض این نوع عمل است که می‌تواند تأثیرات منفی بر روند بهبودی و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. تهوع و استفراغ بعد از عمل اسلیو معده ناشی از ترکیب عوامل شخصی، فاکتورهای مرتبط با جراحی و رفتارهای پس از عمل می‌باشد. در ادامه، علل شایع استفراغ و تهوع بعد از اسلیو معده و نکاتی در مورد چگونگی مدیریت و درمان این عارضه شرح داده شده است.

دلایل حالت تهوع بعد از عمل اسلیو معده

حالت تهوع، احساس ذهنی میل به استفراغ است و هنگامی که شدید باشد، با افزایش ترشح بزاق و تعریق همراه است. دلایل حالت تهوع بعد از عمل اسلیو معده می‌تواند متنوع باشد که در اینجا برخی از مهم‌ترین آن‌ها ذکر شده است:

1. تغییرات هورمونی: پس از عمل اسلیو معده، سطح هورمون‌های گوارشی نظیر هورمون‌ گرلین که اشتها را کنترل می‌کند، تغییر می‌یابد. این تغییرات هورمونی می‌تواند باعث بروز حالت تهوع شود.

2. سندرم دامپینگ: پس از جراحی اسلیو معده، زمانی که غذا خیلی سریع از معده به روده کوچک حرکت کند، وضعیتی به نام سندرم دامپینگ رخ می‌دهد. این عارضه جانبی ناخوشایند می‌تواند در عرض چند دقیقه پس از خوردن یک وعده غذایی یا حتی چند ساعت پس از آن ایجاد شود. یکی از شایع‌ترین علل بروز سندرم دامپینگ، مصرف غذاهای با قند بالا می‌باشد.

3. عدم تحمل غذایی: بعد از عمل چاقی، تغییرات اعمال شده در اسیدیته معده، آنزیم‌ها و هورمون‌های دخیل در هضم به زمان نیاز دارد تا به روال عادی بازگردد. عدم تحمل غذایی از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما تحقیقات نشان داده که غذاهای با قند بالا و پرچرب بیشترین مشکل را ایجاد می‌کنند و منجر به حالت تهوع می‌شوند.

4. از سر گیری زودهنگام غذاهای جامد: بسیاری از افراد پس از جراحی کاهش وزن خیلی زود وسوسه می‌شوند که غذای جامد مصرف کنند. باید دانست که عجله برای خوردن غذای جامد منجر به مشکل در پردازش غذا و ایجاد حالت تهوع می شود.

5. کم‌آبی: کم آبی بدن پس از جراحی چاقی یک خطر بالقوه است. عدم مصرف کافی مایعات پس از عمل اسلیو معده می‌تواند باعث ایجاد حالت تهوع شود؛ زیرا بدن به مقدار کافی آب نیاز دارد تا روند بهبودی را خوب طی کرده و عملکرد طبیعی خود را حفظ کند.

6. کوچک شدن معده: شما باید به خاطر داشته باشید که اندازه معده بعد از عمل به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته و بنابراین، ظرفیت آن برای پذیرش غذا کاهش می‌یابد. این امر موجب می‌شود که کیسه معده به راحتی پر گردد؛ لذا نوشیدن خیلی سریع یا نوشیدن مایعات همراه با غذا خوردن می‌تواند بر دیواره‌های معده جدید فشار وارد کند و منجر به حالت تهوع گردد.

7. باقیمانده‌های بیهوشی و داروها: حالت تهوع و حتی استفراغ بلافاصله پس از جراحی، عارضه‌ای شایع است. عوارض جانبی داروها و آرام‌بخش‌های مورد استفاده در طول عمل و همچنین باقی ماندن داروهای بیهوشی و یا داروهای مورد استفاده در حین جراحی، می‌تواند موجب تحریک دستگاه گوارش و ایجاد حالت تهوع شود.

8. دفع گاز: بعد از جراحی چاقی، ممکن است گاز در دستگاه گوارش تجمع پیدا کند و همین موضوع باعث ایجاد احساس ناخوشایند و حالت تهوع در فرد شود.

دلایل استفراغ بعد از عمل اسلیو معده

به دفع اجباری محتویات معده از طریق دهان، استفراغ گفته می‌شود. استفراغ بعد از عمل اسلیو معده نیز از عوارضی است که ممکن است بیماران با آن مواجه شوند. استفراغ می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد و باید جدی گرفته شود؛ زیرا ممکن است به مشکلات وخیم‌تری ختم گردد. این دلایل به شرح زیر می‌باشد:

1. رژیم غذایی نامناسب: پس از عمل چاقی، فرد باید به رژیم غذایی خاصی پایبند باشد و از خوردن غذاهای تند، سنگین و نامناسب اجتناب نماید؛ زیرا این امر باعث تحریک معده و ایجاد استفراغ می‌شود.

2. پرخوری یا سریع غذاخوردن: از آنجایی که بعد از عمل اسلیو، حجم معده بسیار کوچک می‌شود؛ لذا خوردن بیش‌ازحد غذا یا سریع غذا خوردن می‌تواند باعث ایجاد فشار زیاد بر معده و در نهایت استفراغ شود. همچنین، نوشیدن آب یا سایر مایعات همراه با غذا می‌تواند فشار معده را افزایش دهد و منجر به استفراغ گردد.

3. پیچ خوردگی معده یا انسداد روده: در برخی موارد ممکن است انسداد روده یا باریک شدن معده پس از جراحی رخ دهد که این امر نیز می‌تواند باعث استفراغ مکرر شود. اگر به مدت چند ماه از استفراغ مداوم رنج می‌برید، ممکن است لوله معده باریک یا تنگ شده باشد و یا لوله معده پیچ خورده باشد. در اینجا بهترین روش جهت بررسی مشکل، گاستروسکوپی (اندوسکوپی معده) است.

4. معده خالی: گاهی اوقات به دلیل خالی بودن معده و یا تحریک بیش‌ازحد معده ممکن است فرد به استفراغ مبتلا شود.

5. عوارض جراحی و برخی داروها: برخی از عوارض جانبی عمل نظیر نشتی معده بعد از عمل اسلیو، باریک شدن دهانه معده (استنوز) و یا فیبروز (تشکیل بافت اسکار) می‌تواند باعث استفراغ و ناراحتی در فرد شود. همچنین، برخی از داروهای تجویزی بعد از عمل نیز با عارضه جانبی استفراغ همراه هستند.

راهکارهای پیشگیری از تهوع و استفراغ بعد از اسلیو معده

حالت تهوع اولیه نباید بیشتر از چند روز بعد از جراحی ادامه داشته باشد و نباید به استفراغ بعد از عمل اسلیو معده منجر شود. نکته مهم که در مورد حالت تهوع بعد از عمل اسلیو معده باید به آن توجه نمود این است که این حالت تهوع به استفراغ و آسیب احتمالی به محل جراحی ختم نشود. در ادامه، چند راهکار مهم برای پیشگیری از تهوع و استفراغ پس از جراحی اسلیو معده آورده شده است:

رعایت رژیم غذایی مناسب

غذاهای مایع و نرم در ابتدا: بعد از عمل، ابتدا با غذاهای مایع و نرم شروع کنید و به تدریح به غذاهای جامد برسید. برای جلوگیری از سندرم دامپینگ، از خوردن مواد غذایی با قند بالا و یا چربی بیش‌ازحد خودداری کنید.

نوشیدن مایعات با ترفند 60 ثانیه‌ای: انجام این ترفند بدین صورت است که نوشیدن مایعات با فاصله 60 ثانیه‌ای انجام شود. یعنی بین جرعه اول و جرعه بعدی حدود 60 ثانیه فاصله بیفتد. با این ترفند شما می‌توانید 15 اونس (حدود 400 گرم) مایعات یا غذای جامد را در 15 دقیقه دریافت نمایید و این کار را 5 الی 6 بار در روز انجام دهید تا تمام مواد مورد نیاز خود را میل کنید. لازم به ذکر است که چون مایعات مانند مواد جامد در معده نمی‌نشینند و سریع‌تر وارد روده می‌شوند، می‌توانند موجب تهوع ناخواسته شوند؛ لذا نوشیدن مایعات به مدت 30 دقیقه قبل یا بعد از غذا توصیه نمی‌شود.

جویدن کامل غذا: جویدن صحیح به معده زمان می‌دهد تا به مغز پیام دهد که سیر است و از گیر کردن تکه‌های بزرگ غذا در معده و بروز مشکلات گوارشی و استفراغ جلوگیری می‌کند.

آهسته غذا خوردن: غذا خوردن در ظروف کوچک‌تر می‌تواند به عنوان یادآور برای آهسته غذا خوردن باشد و سرعت غذا خوردن را کاهش دهد.

اگر تمایل دارید درباره غذاهایی که بابد بعد از عمل اسلیو معده بخوریم بیشتر بدانید، مطلب رژیم غذایی بعد از اسلیو معده را از دست ندهید.

پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده

پرهیز از غذاهای ناسالم و حساسیت‌زا: حذف نوشابه‌های غنی از قند، نوشیدنی‌های میوه‌ای و غذاهای پرچرب و ناسالم در پیشگیری از بروز حالت تهوع و استفراغ بعد از عمل اسلیو معده، مؤثر است. همچنین شما می‌توانید جهت شناسایی غذاهایی که بعد از عمل به آن‌ها حساسیت دارید، مقدار کمی از غذاها را امتحان کنید و تشخیص دهید کدام غذاها برای شما مشکل‌ساز هستند.

پرهیز از غذاهای تند، پر ادویه و اسیدی: این نوع غذاها می‌توانند باعث تحریک معده شوند و خطر استفراغ را افزایش دهند.

پرهیز از پرخوری

توجه به علائم سیری: پس از عمل اسلیو معده، حجم معده بسیار کوچک‌تر شده است و ظرفیت محدودی برای نگهداری غذا دارد. بنابراین، باید به علائم سیری توجه کنید و پس از احساس سیری، خوردن را متوقف کنید تا از اعمال فشار بر معده و بروز استفراغ جلوگیری شود.

عدم استفاده از نی: نوشیدن با نی می‌تواند موجب بلعیدن هوا و افزایش فشار در معده شود و در نهایت به استفراغ ختم گردد.

اجتناب از دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا

نشستن بعد از غذا: بهتر است بعد از خوردن غذا حداقل به مدت 30 دقیقه در جای خود بنشینید تا غذا به درستی هضم شود و از بازگشت غذا به مری و استفراغ جلوگیری به عمل آید.

لازم به ذکر است که رفلاکس اسید معده یا آروغ زدن بعد از جراحی چاقی می‌تواند با دراز کشیدن خیلی زود بعد از غذا بدتر شود و بروز حالت تهوع را افزایش دهد. بنابراین باید به غذای خود فرصت هضم بدهید و حداقل یک ساعت بعد از غذا از دراز کشیدن خودداری نمایید.

تغییر سبک زندگی

پرهیز از استعمال دخانیات و الکل: مصرف سیگار و الکل می‌تواند معده را بسیار تحریک کند و خطر استفراغ بعد از عمل چاقی را افزایش دهد.

کاهش استرس: استرس به تشدید تهوع و استفراغ بعد از عمل اسلیو کمک می‌کند؛ لذا انجام تمرینات آرامش‌بخش نظیر مدیتیشن و تنفس عمیق و نیز استراحت کافی می‌تواند برای شما مفید باشد و از تحریک معده جلوگیری کند.

نحوه مدیریت و کاهش علائم تهوع و استفراغ بعد از اسلیو معده

شما می‌توانید با مصرف داروهای ضد تهوع تجویزشده توسط پزشک علائم تهوع را کنترل کنید و یا با مصرف این داروها بر اساس نیاز میزان تهوع و استفراغ بعد از عمل را کاهش دهید. البته باید توجه داشته باشید که از مصرف خودسرانه داروها اجتناب نمایید؛ زیرا برخی داروها ممکن است معده را تحریک کنند و باعث استفراغ شوند.

در مورد مصرف داروها، ذکر این نکته نیز ضروری است که شما می‌توانید زیر نظر پزشک و به منظور جلوگیری از حالت تهوع پس از جراحی اسلیو معده، مصرف داروهای مورد نیاز را همراه با وعده‌های غذایی امتحان کنید و یا از اشکال مختلف مکمل‌ها نظیر مکمل‌های مایع یا ویتامین‌های جویدنی استفاده نمایید.

سخن آخر

حالت تهوع پس از جراحی کاهش وزن، امری رایج است؛ اما تا حد زیادی با پیروی از دستورالعمل‌های جراح قابل پیشگیری می‌باشد. بنابراین شما می‌توانید با خیال راحت پکیج اسلیو معده اقساطی دکتر سینوهه را برای کاهش وزن انتخاب نمایید. در صورتی که بعد از عمل دچار تهوع و استفراغ شدید می‌توانید زیر نظر پزشک از راهکارهای ذکرشده جهت کاهش و بهبود علائم تهوع کمک بگیرید.

سؤالات متداول

1. آیا حالت تهوع بعد از اسلیو معده با گذشت زمان بهبود می یابد؟

در کل، روند بهبودی بعد از جراحی اسلیو معده به زمان و صبر نیاز دارد؛ اما باید بدانید که در طول این روند، همان‌طور که به مرور زمان به رژیم غذایی جدید عادت می‌کنید، مشکلات مربوط به حالت تهوع نیز کاهش می‌یابد.

2. اگر حالت تهوع ادامه پیدا کند چه باید کرد؟

تهوع مکرر در ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از اسلیو معده غیرمعمول است و حتما باید این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارید تا مشکلات بیشتری ایجاد نشود.

3. چگونه از شر حالت تهوع بعد از جراحی کاهش وزن خلاص شویم؟

آهسته غذا بخورید و مایعات را جرعه جرعه بنوشید تا از بروز سندرم دامپینگ و تهوع بعد از عمل جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید روزانه از غذاهای بدون چربی، با قند پایین و سرشار از پروتئین استفاده نمایید.

4. راهکار درمانی حالت تهوع بعد از اسلیو معده چیست؟

مصرف زنجبیل (به مقدار مناسب و متعادل) می‌تواند به آرامش معده کمک کند. سوپ، کراکر، نان خشک، برنج، موز یا پوره سیب نیز در کاهش علائم تهوع نقش بسزایی دارد. در صورت استفراغ بعد از اسلیو معده، بهتر است به پهلوی چپ دراز بکشید و یک ساعت یا بیشتر به شکم خود استراحت دهید؛ سپس مجدداً رژیم غذایی مایعات را امتحان کنید و زمانی که احساس بهتری داشتید، مصرف غذاهای معمولی را از سر بگیرید.